Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (GKRPA)

Zadania komisji:

Komisja prowadzi działalność w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych w oparciu o przepisy ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tj. Dz.U. z 2023 r. poz. 2151 z późn. zm.).

Do ustawowych zadań Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych należy:

• inicjowanie działań w zakresie zadań własnych samorządu związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych;
• podejmowanie czynności zmierzających do zobowiązania osoby uzależnionej od alkoholu do poddania się leczeniu w zakładzie leczenia odwykowego;
• opiniowanie wydawania zezwoleń na sprzedaż lub podawanie napojów alkoholowych pod względem zgodności lokalizacji punktu sprzedaży z uchwałami Rady Gminy (limit i lokalizacja punktów, w których sprzedawane są napoje alkoholowe);
• kontrola przestrzegania zasad i warunków korzystania z zezwoleń na sprzedaż lub podawanie napojów alkoholowych (na podstawie upoważnienia wydanego przez Wójta Gminy);
• podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów oraz występowania przed Sądem w charakterze oskarżyciela publicznego.

Komisja zbiera się na posiedzeniach, związanych z rozpatrywaniem spraw dotyczących realizacji programu, w tym opiniowaniem postanowień dotyczących wydawania zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych oraz innych wniosków wpływających do Komisji.

Podstawą działalności Komisji jest uchwalany przez Radę Gminy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.

Procedura zobowiązania do leczenia

Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych prowadzi sprawy zgodnie z procedurą zobowiązania do leczenia określoną w ustawie o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi:

• przyjęcie wniosku o leczenie odwykowe założonego przez osoby prywatne lub instytucje,
• zaproszenie na rozmowę wyjaśniającą wnioskodawcę,
• wezwanie na rozmowę wyjaśniająco- motywującą osobę zgłoszoną do leczenia odwykowego,
• skierowanie tej osoby na badanie przez biegłego lekarza w celu wydania opinii w przedmiocie uzależnienia i wskazania rodzaju zakładu leczniczego,
• skierowanie wniosku do Sądu Rejonowego o nałożenie obowiązku poddania się leczeniu odwykowemu wobec osoby z rozpoznaniem zespołu uzależnienia od alkoholu lub w przypadku braku współpracy z jej strony.

Komisja prowadzi stałą współpracę z Poradnią Odwykową, lekarzem psychiatrą, psychologiem, Sądem Rejonowym, Prokuraturą i Policją.

W jakiej sytuacji mogę uruchomić procedurę zobowiązania do leczenia odwykowego i jak to zrobić?

 Aby zobowiązać daną osobę do leczenia odwykowego, muszą wystąpić jednocześnie przynajmniej dwie wskazane w ustawie przesłanki:

uzależnienie od alkoholu (ostatecznie potwierdzają to biegli) i przynajmniej jedna z przesłanek o tzw. charakterze społecznym:

• rozkład życia rodzinnego,
• demoralizacja małoletnich,
• uchylanie się od obowiązku zaspokajania potrzeb rodziny,
• systematyczne zakłócanie spokoju lub porządku publicznego.

Samo stwierdzenie uzależnienia nie stanowi podstawy do skierowania sprawy ani do gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, ani potem do Sądu, ponieważ ta procedura nie jest uruchamiana z powodu tego, że człowiek jest uzależniony, ale ze względu na szkody, jakie w związku ze swoim piciem wyrządza innym.

Wniosek składa się do gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych właściwej według miejsca zamieszkania lub pobytu osoby, której postępowanie dotyczy.

Co powinnam/em napisać we wniosku do gminnej komisji o zobowiązanie do leczenia odwykowego danej osoby?

W takim wniosku należy opisać wszystkie fakty, które pozwolą gminnej komisji uzasadnić przesłanki konieczne do uruchomienia procedury, czyli podejrzenie uzależnienia oraz przynajmniej jedną z przesłanek wskazanych w odpowiedzi na poprzednie pytanie.

Kto poza członkami rodziny osoby uzależnionej może zainicjować procedurę?

Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi nie wymienia podmiotów, które są uprawnione do złożenia zgłoszenia, dlatego zawiadomienie do gminnej komisji może złożyć zarówno osoba prywatna (nie musi to być rodzina), jak i instytucja publiczna (np. Policja, Centrum Usług Społecznych, Ośrodek Pomocy Społecznej, szkoła, a także działający w każdej gminie zespół interdyscyplinarny a zajmujący się przeciwdziałaniem przemocy domowej). Czyli każdy, kto ma uzasadnione podejrzenie, że dana osoba jest uzależniona oraz że w związku z piciem dopuszcza się zachowań wymienionych w omawianych wyżej przesłankach i dostarczy w tej sprawie dowodów, czyli uzasadni swoje podejrzenia.

Czy gminna komisja spotyka się z osobą uzależnioną i czy procedura jest kontynuowana, jeśli taka osoba nie przyjdzie na spotkanie z komisją lub na badanie przez biegłych?

Jeśli gminna komisja uzna, że zachodzą przesłanki do uruchomienia procedury, to wyśle do osoby zobowiązywanej do leczenia wezwanie na spotkanie z komisją. Jeśli taka osoba nie stawi się na posiedzenie komisji, nie wstrzymuje to dalszej procedury. Zwykle komisje kierują takie zaproszenia dwukrotnie, żeby dać szansę osobie uzależnionej na przyjście. Podobnie niestawienie się na badanie przez biegłych nie wstrzymuje procedury. Jeśli badanie nie zostanie przeprowadzone, komisja przekaże do Sądu stosowną dokumentację potwierdzającą próbę umówienia osoby uzależnionej z biegłymi. Na etapie postępowania przed Sądem, Sąd będzie mógł zarządzić doprowadzenie takiej osoby przez policję na badanie przez biegłych. Komisja, zgodnie z ustawą, ma obowiązek skierować na badanie przez biegłych, ale nie może zmusić osoby zobowiązywanej do udziału w tym badaniu.

Gdzie mogę poszukać pomocy dla siebie?

Jeśli bliska ci osoba nadużywa alkoholu i widzisz, że wpływa to w sposób szkodliwy na ciebie, to warto poszukać dla siebie pomocy. Nie masz (nikt nie ma) bezpośredniego wpływu na to, czy alkoholik zacznie się leczyć, ale możesz zadbać o siebie i swoje dzieci oraz nauczyć się konstruktywnie radzić sobie z trudnościami.

W każdej gminie działa gminna komisja rozwiązywania problemów alkoholowych, Centrum Usług Społecznych/Ośrodek Pomocy Społecznej, które udzielą informacji o innych miejscach pomocy dostępnych w twojej okolicy.

Picie alkoholu zwiększa prawdopodobieństwo stosowania przemocy wobec osób bliskich, dlatego jeśli osoba uzależniona stosuje wobec ciebie lub twoich dzieci przemoc (jest agresywna, wyzywa, grozi, bije), to szukaj pomocy w celu zatrzymania przemocy. Nie usprawiedliwiaj przemocy faktem, że osoba, która cię krzywdzi, pije alkohol lub jest od niego uzależniona. Samo leczenie uzależnienia i nawet jego ukończenie nie gwarantuje zaprzestania stosowania przemocy.

Leczenie osób uzależnionych, co do zasady jest dobrowolne, a przymus leczenia może być nałożony wyłącznie przez Sąd. Sądami właściwymi do rozpatrywania spraw o przymusowe leczenie są Wydziały Rodzinne i Nieletnich w Sądach Rejonowych. Przepisy regulujące procedurę leczenia osób uzależnionych od alkoholu reguluje ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.

Do Sądu złożyć wniosek (Załącznik nr 1) mogą dwie instytucje:

– Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych,

– Prokuratura.

Złożenie wniosku o przymusowe leczenie bezpośrednio do Sądu – a nie za pośrednictwem Komisji lub Prokuratury – spowoduje, że Sąd odeśle taki wniosek do Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, jako instytucji uprawnionej do tego.

Co do zasady problem alkoholowy zgłosić może każdy. Najlepiej jest (i tak bywa najczęściej), gdy osoba zgłaszająca problem to członek najbliższej rodziny, który dobrze zna skalę problemu i wie, jak naprawdę wygląda sytuacja rodzinna. Oczywiście, gdy najbliższa rodzina nie chce zgłosić sprawy (bo jest np. zastraszana przez alkoholika), przyjmowane są zgłoszenia od dalszych członków rodziny, jak i osób niespokrewnionych. Ponadto, wniosek o leczenie mogą do Komisji złożyć inne instytucje, takie jak CUS/OPS, Policja, Kurator Sądowy itp. Oczywiście, również sama osoba uzależniona z własnej inicjatywy może przyjść do GKRPA po pomoc i poradę w sprawie podjęcia leczenia.

Podczas zgłoszenia osoby, w stosunku, do której jest podejrzenie uzależnienia od alkoholu, pracownicy urzędu Gminy, członkowie Komisji przyjmują informacje dotyczące zgłaszanej osoby. Jeżeli istnieją inne dokumenty potwierdzające uzależnienie, np. karty leczenia szpitalnego, zaświadczenia lekarskie, informacje z Policji itp., należy je zabrać ze sobą celem dołączenia do akt sprawy. Ponadto, w przypadku skierowania sprawy do Sądu o przymusowe leczenie, osoba zgłaszająca będzie występować w Sądzie jako świadek. Ewentualnie może podać dane innych osób, mogących być świadkami w tej sprawie przed Sądem.

Osoba zgłaszająca problem alkoholowy, zamieszkująca z alkoholikiem, motywowana jest do podjęcia terapii dla współuzależnionych. Edukacja na temat prawidłowego postępowania wobec osoby uzależnionej znacznie zwiększa prawdopodobieństwo jej wyjścia z nałogu.

Na podstawie złożonego wniosku o skierowanie na przymusowe leczenie odwykowe, Komisja wzywa osobę, co do której zachodzi podejrzenie, że jest uzależniona od alkoholu, do osobistego zgłoszenia się na spotkanie zespołu motywującego, na tzw. rozmowę motywującą do leczenia.

Możliwe są następujące wersje wydarzeń:

Wariant 1 DOBROWOLNE LECZENIE

Osoba, którą Komisja wzywa, przychodzi i przyznaje, że ma problem alkoholowy oraz że chce podjąć leczenie.

To wariant najbardziej optymistyczny, bo powszechnie wiadomo, że dobrowolne podjęcie leczenia daje największe szanse na wyjście z nałogu. W takim przypadku, przedstawiamy ofertę wszystkich ośrodków leczenia uzależnienia. Zawsze należy pamiętać, że leczenie jest bezpłatne. Osoba, która dobrowolnie podejmie leczenie w wybranym przez siebie ośrodku, nie jest pozostawiana sama sobie, gdyż wzywana jest cyklicznie do zespołu orzeczniczego celem dalszego motywowania.

W przypadku zaprzestania leczenia i powrotu do nałogu sprawa zostanie skierowana do Sądu.

Wariant 2 OSOBA WEZWANA PRZYCHODZI NA SPOTKANIE I OŚWIADCZA, ŻE NIE MA PROBLEMU ALKOHOLOWEGO

Osoba wezwana przychodzi na spotkanie z członkami GKRPA i oświadcza, że nie ma problemu alkoholowego (przykładowe tłumaczenie: „bo zgłoszenie jest wynikiem nieporozumień rodzinnych” itp.) i nie zamierza podjąć leczenia.

W takiej sytuacji członkowie Komisji podejmują rozmowy uświadamiające, motywujące pomagając osobie zgłoszonej dostrzec swoje picie z wielu perspektyw. W przypadku, gdy osoba zgłoszona zaprzecza piciu, lub je bardzo umniejsza i usprawiedliwia, odmawiając podjęcia leczenia odwykowego, a wnioskodawca podaje fakty nadmiernego picia zawsze kierowana jest na badanie do biegłych Sądowych, którzy są uprawnieni do orzekania o uzależnieniu (są to: lekarz psychiatra oraz psycholog). Badanie jest bezpłatne, a jego wynik jest bardzo istotny zarówno dla Komisji, jak i w ewentualnym postępowaniu przed Sądem.

Jeżeli z opinii biegłych wynika, że osoba nie jest uzależniona, sprawa przed Komisją jest zamykana. Jeżeli natomiast z opinii biegłych wynika, że dana osoba jest uzależniona i chce podjąć leczenie dobrowolnie, to zastosowanie ma wariant 1 (czyli leczenie dobrowolne, ale pod nadzorem Komisji). Jeżeli – mimo opinii biegłych potwierdzających uzależnienie – osoba odmawia leczenia, stosuje się wariant 3 (wniosek do Sądu).

Wariant 3 KIEROWANIE WNIOSKU O PRZYMUSOWE LECZENIE DO SĄDU.

Procedura sądowego zobowiązania do leczenia odwykowego jest uruchamiana w następujących przypadkach:

• osoba zgłoszona odmawia podjęcia leczenia odwykowego, a opinia biegłych potwierdza uzależnienie od alkoholu;

• wtedy, gdy osoba, która zgodziła się na badanie przez biegłych, nie zgłosi się na nie, Komisja również kieruje sprawę do Sądu – Komisja, bowiem nie ma możliwości zmuszenia kogokolwiek do badania, natomiast uprawnienie takie przysługuje Sądowi;

• do Sądu sprawa kierowana jest także wtedy, gdy osoba w ogóle nie zgłosi się do Komisji ani na badania do biegłych (wezwania na rozmowę wysyłane są, za zwrotnym potwierdzeniem odbioru);

• w przypadku, gdy osoba zgłosi się na wezwanie Komisji i oświadczy od razu, że nie zgadza się na badanie przez biegłych i nie zamierza się leczyć dobrowolnie, a wnioskodawca podaje fakty nadmiernego picia, sprawa również jest kierowana do Sądu.

Sąd wyznacza pierwszą rozprawę po wpłynięciu wniosku Komisji o przymusowe leczenie uczestnika (tak zgodnie z przepisami prawa nazywa się osoba, co do której złożony został wniosek do Sądu). Jeżeli w danej sprawie brak jest opinii biegłych, (bo np. osoba nie zgodziła się na badanie przez biegłych przed Komisją), to Sąd kieruje taką osobę na badanie. Sąd ma uprawnienie do nakazania przymusowego doprowadzenia przez Policję uczestnika na rozprawę, jak również na badanie. Komisja nie ma wpływu na czas rozpatrzenia sprawy przez Sąd. Ten etap postępowania odbywa się już bez udziału członków Komisji (z pewnymi wyjątkami, gdy Sąd zadecyduje o obowiązku uczestniczenia przedstawiciela Komisji podczas rozpraw). Należy podkreślić, że Sąd ma pełną swobodę w ocenie dowodów w sprawie, choć zazwyczaj najważniejszym dowodem, który ma wpływ na jej wynik, jest opinia biegłych. Sąd może na podstawie zebranych dowodów (opinii biegłych, zeznań uczestnika, świadków, wywiadu Policji) wydać następujące orzeczenie:

– oddalić wniosek, gdy osoba nie jest uzależniona,

– orzec obowiązek leczenia odwykowego w otwartym (niestacjonarnym) zakładzie leczniczym, (czyli poradni) lub w zakładzie zamkniętym (stacjonarnym, czyli szpitalu).

Postępowanie przed Sądem jest dla osoby uzależnionej bezpłatne, koszty sądowe ponosi Gmina. Sąd orzeka o obowiązku leczenia odwykowego w formie postanowienia, od którego przysługuje apelacja. Sądowy obowiązek poddania się leczeniu odwykowemu trwa tak długo, jak tego wymaga cel leczenia, nie dłużej jednak niż dwa lata od uprawomocnienia się orzeczenia Sądu. Na czas trwania obowiązku leczenia Sąd może ustanowić nadzór kuratora. Należy pamiętać, że wszystkie opisane powyżej działania Komisji i Sądu w tym przedmiocie wynikają z obowiązujących w Polsce przepisów, a czas rozpatrywania sprawy wynika z konieczności przestrzegania zasad istniejącego prawa.

Gdzie szukać pomocy?

– Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie ,,Niebieska Linia” tel. 800 120 002, Telefon jest bezpłatny i czynny całą dobę, poradnia e-mailowa: niebieskalinia@niebieskalinia.info.

– Ogólnopolski Telefon zaufania – Uzależnienia tel. 800 199 990. Telefon bezpłatny, czynny codziennie w godzinach 16.00- 21.00

Ogólnopolski Telefon Zaufania Uzależnienia to nadal miejsce, gdzie osoby z problemami związanymi z uzależnieniem i ich bliscy mogą otrzymać wsparcie, porozmawiać z wykwalifikowanymi konsultantami oraz uzyskać informacje na temat leczenia, terapii i innych form pomocy. Pomoc udzielana przez telefon jest anonimowa, bezpieczna i oparta na zasadzie zaufania.

– Telefon Zaufania dla osób uzależnionych od czynności. Telefon działa już od 5 lat i jest pierwszym w Polsce telefonem zaufania dla osób cierpiących z powodu uzależnień behawioralnych, tj. uzależnienia od hazardu, internetu, seksu, zakupów, pracy czy jedzenia. Codziennie, pod numerem 801-889-880 w godzinach 17:00-22:00, oraz 800 199 990 (codziennie, 16:00–21:00) konsultanci z Instytutu Psychologii Zdrowia PTP udzielają porad i wsparcia osobom potrzebującym pomocy. Oba numery są bezpłatne i oferują anonimowe wsparcie psychologiczne.

– Listę placówek leczenia odwykowego, w których możesz uzyskać pomoc dla siebie znajdziesz na stronie https://kcpu.gov.pl/

– Informację o prowadzonych mitingach wspólnoty Al-Anon możesz znaleźć na stronie https://al-anon.org.pl,

Siedziba i skład osobowy Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (GKRPA) w Kluczach.

Siedziba Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Kluczach:

Pałac Dietla ul. Rabsztyńska 1, 32-310 Klucze,

Adres do korespondencji: Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Kluczach, ul. Zawierciańska 16, 32-310 Klucze

1) Edyta Krowicka – Przewodnicząca;

2) Katarzyna Sierka – Członek komisji;

3) Magdalena Dominiak – członek komisji;

4) Ilona Kamionka – członek komisji;

5) Sebastian Kołodziej – członek komisji;

6) Rafał Kwaśniewski – członek komisji.

Numer telefonu – 518 492 530

Źródło Informacji: CUS Klucze