Czasopismo samorządowe "Wspólnota" po raz kolejny opublikowało ranking, w którym wskazani zostali „liderzy inwestycji”. Porównano ile pieniędzy samorządy wydały na inwestycje w latach 2019 - 2021 w przeliczeniu na mieszkańca. Jak wypadła w tym zestawieniu gmina Klucze, dowiecie się Państwo z dalszej części artykułu.
Wyliczeń, koniecznych do sporządzenia listy rankingowej, dokonano w oparciu o wydatki majątkowe poszczególnych jst z ostatnich trzech lat (2019-2021) z uwzględnieniem wydatków własnych, ponoszonych przez spółki komunalne, które są zróżnicowane w zależności od wielkości miast. Dane zbierane są za pomocą ankiet rozsyłanych do miast na prawach powiatu, gdzie skala działalności inwestycyjnej spółek komunalnych jest zdecydowanie większa niż w mniejszych miejscowościach. Jak twierdzą twórcy rankingu: oznacza to, że wyniki rankingu nie w pełni oddają sytuację średnich i małych miast, gdzie spółki stanowią istotny element realizacji strategii inwestycyjnych. W tym roku respondentów było 63 (Bytom, Chorzów i Ruda Śląska nie odpowiedziały na ankietę).
Z przeprowadzonych badań wynika, że sytuacja dynamicznie się zmienia w przypadku niektórych jst.Największy spadek wydatków inwestycyjnych w poprzednim roku nastąpił w przypadku województw (15%) i miast na prawach powiatu (niespełna 13%). Z kolei gminy odnotowały spadek wydatków o niecałe 2%. Sytuacja prezentowała się zupełnie odwrotnie w latach 2018-2020.
Na wyniki rankingu wpływ miał m.in. wzrost udziału inwestycji finansowanych przez spółki komunalne w miastach na prawach powiatu, a także zadłużenie, w oparciu o które realizowane było, zwłaszcza w przypadku dużych miast, większość inwestycji powstających w 2021 r. W miastach na prawach powiatu zadłużenie nie zmieniło się, zaś spadła liczba prowadzonych projektów inwestycyjnych. Spadek zadłużenia jest wyraźnie widoczny w gminach – o 6%, w powiatach o 10% , a w województwach 0 12%. W przypadku dużych miast zadłużenie nie uległo zmniejszeniu. Wolumen zadłużenia, zaciąganego przez spółki wzrósł w porównaniu z rokiem 2020 o 4%, a z rokiem 2018 – aż o prawie 30%, na co wskazują wyniki rankingu.
Z przeprowadzonych badań wynika ponadto, że jst uzależniają się mocno od krajowych dotacji, którymi są zasilane, w ilości i kwotach, jakimi nigdy dotąd nie były wspierane przez rząd. Odbyło się to kosztem pogorszenia możliwości samodzielnego prowadzenia projektów inwestycyjnych, na co wpływ miały przede wszystkim zmiany w podatkach. W efekcie zdolność inwestycyjna samorządów nie zmieniła się, ale struktura finansowania już tak – na co wskazują autorzy rankingu. Dotyczy to zwłaszcza gmin, gdzie dotacje pokrywają już ponad 40 % wydatków inwestycyjnych, innych niż wspierane przez fundusze unijne. Jak twierdzą prof. Paweł Swianiewicz i Julita Łukomska: taka zmiana struktury finansowania inwestycji oznacza wyraźny spadek autonomii lokalnej w zakresie samodzielnego określania priorytetów i realizowania programów rozwojowych.(…) Warto zwrócić uwagę, że znaczna część programów dotacyjnych reklamowana była jako mająca zrekompensować trudności gospodarcze będące pochodną pandemii COVID-19 albo zrekompensować niekorzystne dla samorządów zmiany w ustawach podatkowych. Mimo, że zmiany te miały najbardziej niekorzystny wpływ na duże miasta, to nie one stały się głównym adresatem wsparcia dotacyjnego.
Wracając do wyników rankingu, jak zatem wypadła gmina Klucze na tle innych gmin wiejskich? Otóż nasza gmina wyraźnie poszybowała w górę w porównaniu do poprzedniego zestawienia (z 819 miejsca wskoczyliśmy na 524 lokatę). Wydatki w przeliczeniu na mieszkańca w naszym przypadku, to 982, 34 zł. Goni nas gmina Bolesław, która znalazła się na 591 pozycji (poprzednio była na 642) z wynikiem 921,76 złotych. W czołówce rankingu bez zmian pozostają dwie łódzkie gminy Kleszczów (12 442,66 złotych) oraz Rząśnia (4202,37 złotych). Ostatnie, 1523 miejsce zajmuje śląski Czernichów (49,02 złote).
W przypadku powiatów prym wiedzie powiat wysokomazowiecki z Podlasia (701,65 złotych), a tuż za nim jest powiat przasnyski z Mazowsza (664,95 złotych). Olkusz zajmuje 190 miejsce z wynikiem 174,12 złotych (poprzednio był 223). Powiat miechowski (379,16 złotych) awansował na 24 pozycję z 52, zaś oświęcimski (263,23 złote) zaliczył awans z miejsca 95 na 79. Powiat chrzanowski , który uplasował się na 281 miejscu (poprzednio był 272) z wydatkami na głowę w kwocie 106,45 złotych. Na ostatniej pozycji rankingu jest powiat chodzieski w Wielkopolski (314 miejsce, 37,22 złote).
Jeśli chodzi natomiast o miasta powiatowe, to Olkusz zajął 171 pozycję (poprzednio był na 183 miejscu) z kwotą wydatków inwestycyjnych na osobę w wysokości 613.36 zł. W czołówce są łódzkie Poddębice (2636,37 złotych), zaś ostatnią 267 lokatę zajął pomorski Kwidzyn (267,70 zł).
Liderem pośród województw jest podlaskie (371,45 zł – kwota wydatków inwestycyjnych na mieszkańca), zaś Małopolska jest na 8 miejscu w zestawieniu (awans z 11). Tutaj wydatki inwestycyjne na mieszkańca wynoszą 196, 94 zł. Ranking zamyka województwo dolnośląskie (121,64 złote).
Biorąc pod uwagę miasta wojewódzkie, to tu niezmiennie króluje Opole (3035,99 złotych). Z kolei Kraków jest na 5 pozycji (2190,04 złote). Ostatnie, 18 miejsce należy do Olsztyna (831,98 złotych).
Źródło: czasopismo "Wspólnota"